deltalaw

در قوانین حقوقی کشور ما در هنگام فوت یک شخص قوانینی در جهت توزیع و تقسیم اموال وی به وراث آن شخص تنظیم شده است. در این نوشتار از مجله دلتا به بررسی نحوه گرفتن سهم الارث می‌پردازیم.

نحوه گرفتن سهم الارث

اگر طلبی از شخص متوفی وجود داشته باشد، قبل از اقدام به تقسیم ارث آن طلب باید پرداخت و رضایت طلبکار جلب شود و یا اگر شخص متوفی دارای وصیت‌نامه‌ای تحت عنوان وقف بخشی از مال خود باشد، ابتدا وقف باید انجام و سپس تقسیم ارث صورت پذیرد. مهریه زوجه نیز در صورت پرداخت نشدن آن در هنگام فوت شخص متوفی اگر توسط زوجه درخواست شود، جز دیون متوفی محسوب می‌­شود که باید پرداخت و بعد از آن تقسیم انجام شود. افراد بسته به رابطه‌ای که با شخص فوت شده دارند، در شرایط متفاوت و مقادیر متفاوت از ارث سهم می‌­برند.

نحوه تعلق ارث به افراد چگونه است؟

• در ارث زن و شوهر، اگر مرد فوت کند و زن از مرد فوت شده دارای فرزند نباشد یک چهارم اموال متوفی به وی تعلق می­‌گیرد.
• در صورتی که زن از مرد فوت شده دارای فرزند باشد یک هشتم اموال متوفی سهم الارث زن خواهد بود.
• در صورتی که مرد دارای چند همسر باشد؛ و در زمان فوت زن ها در عقد دائمی وی باشند به هر یک از آن‌ها یک هشتم ارث شوهر تعلق می‌­گیرد.
• در صورتی که زن فوت کند، اگر دارای اولاد نباشد شوهر یک دوم از اموال وی را به ارث می­‌برد.
• در صورتی که فرزندی پیش از پدر خود فوت شود. از ارث پدری خود سهمی نمی­‌برد در نتیجه فرزندان وی نیز از ارث پدربزرگ خود محروم هستند، مگر در شرایط فقدان وراث از طبقات گفته شده؛ یعنی اگر هیچ وارثی از طبقات ارث برای اموال متوفی وجود نداشته باشد، در این صورت دارای سهم الارث خواهند بود.

اگر اموال موروثی در تصرف برخی وراث باشد، چه باید کرد؟

پس از تقسیم اموال ما ترک بین وراث، اگر اموال منقولی که به یکی از وراث تعلق می‌­گیرد، در تصرف وارث دیگری باشد، در این صورت وارث اول که مال به او به ارث رسیده است می­‌تواند دعوا خود را به طرفیت وارث دوم در رابطه با درخواست سهم الارث مطرح کند. اگر اموال غیر منقولی که به یکی از وراث تعلق می­‌گیرد در تصرف وارث دیگری باشد، در این صورت وارث اول که مال به او به ارث رسیده است، می‌­تواند دعوا خلع ید را مطرح کند.

پیشنهاد مطالعه: برای آشنایی با نکات حقوقی بیشتر مطلب مزایا تنظیم وصیت نامه را مطالعه کنید.

یکی از ابزارهای ارتکاب کلاهبرداری، چک‌های بانکی است. استفاده از چک در معاملات جایگاه و طرفداران خاص خود را دارد. اما همیشه گروهی وجود دارند که از چک برای سودجویی و مقاصد مجرمانه استفاده می‌کنند. در این نوشتار از مجله دلتا به بررسی جرم کلاهبرداری با چک می‌پردازیم.

منظور از جرم کلاهبرداری با چک چیست؟

علاوه‌بر کاربرد مفید چک در تجارت، برخی افراد اقدام به کلاهبرداری، با چک می‌کنند یعنی فردی با سوءنیت، از چک به‌عنوان ابزاری برای انجام مانور متقلبانه استفاده کند و قصد فریب دیگری و بردن مال او را بااستفاده از این وسیله متقلبانه داشته باشد. استفاده از چک‌های مجعول و سرقتی ازجمله شیوه‌های کلاهبرداران است. صدور عمدی چک بلامحل، نیز یک روش دیگر برای کلاهبرداری به‌شمار می‌رود. کلاهبرداری جزء جرایم پیچیده به‌شمار می‌رود زیرا مجرمان همواره با برنامه‎های دقیق نسبت به فریب و اغفال قربانی اقدام می‌کنند.

کلاهبرداری با چک بلامحل چگونه انجام می‌شود؟

همه چک‌های بلامحل، ابزار کلاهبرداری نیستند، زیرا گاهی حساب فرد صادرکننده چک مسدود است و او از این موضوع بی‌اطلاع است. گاهی نیز فرد از خالی‌بودن حساب اطلاع دارد اما قصدش این است تا قبل از سررسید چک، حساب خود را پر کند اما به‌دلایلی موفق نمی‌شود. واضح است قصد این افراد از صدور چک، کلاهبرداری و فریب طرف مقابل نیست. درچنین مواردی مجازات فرد صادرکننده چک بلامحل، مطابق قانون چک خواهد بود که نسبت‌ به مجازات کلاهبرداری خفیف‌تر است. در مقابل افرادی هستند که عمدا و باعلم به خالی‌بودن حساب خود، اقدام به‌صدور چک می‌کنند و با تظاهر‌ به داشتن پشتوانه مالی، طرف مقابل را فریب می‌دهند و مال او را می‎برند. یا اینکه از چکی استفاده می‌کنند که بنابر ویژگی‌هایی مثل مطابقت‌ نداشتن امضا، وجود قلم خوردگی در متن آن یا اختلاف در مندرجات چک، عملا امکان نقدکردن آن وجود ندارد. دراین‌ موارد اگر شاکی بتواند ثابت کند فرد صادرکننده چک بلامحل مرتکب مانور متقلبانه شده است، مجازات او براساس قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشاء، اختلاس و کلاهبرداری تعیین خواهد شد.

کلاهبرداری با چک سرقتی چگونه انجام می‌شود؟

چک‌های سرقتی همواره ابزار خوبی برای ارتکاب جرم کلاهبرداری است. درمواردی که سارق چک با صاحب حساب آشنا باشد معمولا با تقلید و شبیه‌سازی امضا وی، جرم جعل چک هم صورت می‌گیرد. اما اگر به‌جای جعل امضای صاحب حساب یک امضای موهوم را درج کند، به‌علت عدم مطابقت امضا چک با امضا صاحب حساب، چک بلامحل محسوب می‌شود. نتیجه این‌که، استفاده از چک سرقتی به‌ هر نحوی که باشد جرم محسوب می‌شود، اما اگر به‌قصد فریب دیگری و بردن اموال او از این نوع چک استفاده شود جرم کلاهبرداری، با چک هم واقع شده است.

چه اقداماتی موجب کاهش احتمال وقوع جرم کلاهبرداری می‌شود؟

• از افراد ناشناس چک قبول نکنید و حتما هویت صادرکننده چک برایتان مشخص باشد.
• مشخصات مندرج در برگ چک را با مشخصات صادرکننده آن تطبیق دهید. قبل از دریافت چک، آن را ازجهت کامل‌بودن و مخدوش‌نبودن بررسی کنید.
• با ارسال شناسه 16 رقمی چک‌های صیاد به سرشماره 701701 بانک مرکزی، می‌توان از اعتبار صادرکننده چک مطلع شد.
• ازطریق سامانه ساد24 می‌توانید وضعیت چک را از جهت سرقتی یا مفقودی بودن بررسی کنید.

برای آشنایی با نکات حقوقی بیشتر راه‌های وصول چک برگشتی را مطالعه کنید.

وصیت در دین اسلام عمل مستحبی است که به آن تاکید فراوان شده است. به همین دلیل است که در شرع و قانون، حد و میزان وصیت اموال تعیین شده است و در صورتی که بیشتر از آن باشد، ورثه متوفی اختیار این را دارند که وصیت بیشتر از حد مشخص شده را قبول و یا رد کنند و این نکته در همه انواع وصیت نامه باید رعایت شود. در این نوشتار از مجله دلتا به بررسی میزان وصیت اموال می‌پردازیم.

وصیت تا یک‌سوم اموال

بر اساس قانون مدنی هر فرد می‌تواند همه اموالش را وصیت کند. این وصیت تا ثلث (یک سوم) آن نیاز به تنفیذ (رضایت و قبول) توسط ورثه متوفی ندارد. اما اگر بیشتر از یک سوم باشد، برای اینکه اجرا شود ورثه باید به آن رضایت داشته باشند و به اصطلاح آن را تنفیذ کنند. همچنین، در صورتی که وصیت به نفع یکی از ورثه باشد، علاوه بر آنچه که به موجب وصیت به این شخص تعلق می‌گیرد، در ارث نیز سهیم خواهد بود و وصیت باعث محروم ماندن از ارث نخواهد شد. وصیت در صورتی اجرا می‌شود که ابتدا هزینه‌های کفن و دفن و سپس بدهی های متوفی پرداخت و اگر مالی باقی بود به وصیت عمل ‌شود.

وصیت بیشتر از یک‌سوم اموال

اگرچه وصیت کننده (موصی) می‌تواند تمام اموال و دارایی‌های خود را برای بعد از فوت وصیت کند، اما این ورثه هستند که باید وصیت بیشتر از ثلث را قبول کنند. در واقع، زمانی‌که متوفی بیشتر از یک‌سوم اموال خود را وصیت کرده باشد ورثه می‌توانند این وصیت را قبول یا رد کنند که این امر برای رعایت حقوق ورثه است. اگر ورثه وصیت بیشتر از یک سوم را رد کنند فقط تا همان میزان یک سوم به وصیت عمل می‌شود؛ اما اگر قبول کنند وصیت اجرا خواهد شد. اگر تعدادی از ورثه وصیت بیشتر از ثلث را رد ولی تعدادی از ورثه آن را قبول کنند، در این صورت مقدار بیش از ثلث فقط از سهم الارث کسانی که آن را پذیرفته اند، کسر خواهد شد.

عقد ازدواج یک نهاد اجتماعی مهم است که از لحاظ شرعی و قانونی و اجتماعی شرایطی دارد. ولی با این‌ حال ممکن است زن یا مرد در هنگام ازدواج، اموری را از هم مخفی کنند یا به بیانی دیگر طرف مقابل را فریب دهند تا رضایت وی را برای ازدواج جلب کنند. مانند این‌ که مرد یا زن ازدواج قبلی خود را پنهان کنند. با این ‌حال این موضوع ضمانت اجرای قانونی را در پی خواهد داشت. در این نوشتار از مجله دلتا به بررسی نحوه استعلام ازدواج سابق می‌پردازیم.

فریب در ازدواج و ضمانت اجرای قانونی آن

 معنای تدلیس در لغت فریب دادن و پنهان کردن است و در اصطلاح حقوقی مجموعه اعمالی می باشد که موجب فریب طرف معامله شود؛ ازجمله پوشاندن عیب یا تظاهر به داشتن صفت خاص. ماده 1128 قانون مدنی مقرر می‌دارد: هرگاه در یکی از طرفین صفت خاصی شرط شده باشد و بعد از عقد معلوم شود که طرف مذکور فاقد وصف مقصود بوده برای طرف مقابل حق فسخ خواهد بود، خواه وصف مذکور در عقد تصریح شده یا عقد متباینا بر آن واقع شده باشد. یکی از موارد تدلیس ممکن است مخفی کردن ازدواج قبلی شخص باشد، مانند این‌ که مردی به واسطه داشتن دو شناسنامه، ازدواج دوم را در شناسنامه دوم قید کند و تظاهر به تجرد کند و طرف ازدواج را فریب دهد. البته ضمانت اجرای این امر حق فسخ نکاح است. علاوه بر این طبق ماده 647 قانون مجازات اسلامی، چنانچه هر یک از زوجین قبل از عقد ازدواج طرف خود را به امور واهی از قبیل داشتن تحصیلات عالی، تمکن مالی، موقعیت اجتماعی شغل و سمت خاص، تجرد و امثال آن فریب دهد و عقد بر مبنای هر یک از آن‌ها واقع شود مرتکب به حبس تعزیری از شش ماه تا دو سال محکوم می‌شود. البته اگر دختر در دوران عقد طلاق بگیرد و باکره باشد و با حکم دادگاه شناسنامه را تعویض کند و نام همسر را از آن حذف کند از آنجایی که وی باکره است عنوان فریب در ازدواج محسوب نمی‌شود.

نحوه استعلام ازدواج سابق

یکی از مواردی که ممکن است عقد نکاح بر مبنای آن منعقد شود، نداشتن سابقه ازدواج زوج یا زوجه است. با توجه به این ‌که ازدواج موقت در شناسنامه شخص درج نمی‌شود همچنین گاهی ممکن است شخص به وسیله جعل یا با اعمال متقلبانه و همچنین با توجه به امکان حذف ازدواج قبلی و طلاق از شناسنامه در دوران عقد، ازدواج قبلی خود را از طرف مقابل پنهان کند. البته برای احراز ازدواج یا عدم ازدواج قبلی شخص، می‌توان درخواست گواهی تجرد کرد. در این گواهی قید می‌شود که شخص مذکور قبلا ازدواج نکرده است یا اگر ازدواج کرده است به دلیل طلاق یا فسخ نکاح یا بذل مدت یا انقضای مدت در ازدواج موقت جدا شده است. فقط دارنده شناسنامه می‌تواند درخواست گواهی تجرد کند و مرجع درخواست این گواهی اداره ثبت احوال است. می‌توان به‌ صورت آنلاین و از طریق سایت سازمان ثبت احوال کشور نسبت به ثبت درخواست گواهی تجرد اقدام کرد و پس از ثبت آن و با ابلاغ زمان تحویل گواهی توسط سازمان مربوطه، دارنده شناسنامه می‌تواند با ارائه شناسنامه گواهی تجرد را دریافت کند.

برای آشنایی با نکات حقوقی بیشتر در چه مواردی زن حق طلاق دارد؟ را مطالعه کنید.

ازدواج موقت اگرچه اسمش موقت است اما بیشتر احکام مربوط به نکاح و زوجیت در آن جاری است. در ازدواج موقت دو نکته مهم وجود دارد که در ازدواج دائم موضوع کمی متفاوت است. در ازدواج موقت شرط تعیین مهریه و تعیین مدت عقد یک شرط اساسی محسوب می‌شود و در صورتی‌که مدت یا مهریه قید نشود، عقد دچار اشکال می‌شود. مهم‌ترین تفاوت بین ازدواج موقت و ازدواج دائم، ارث بردن زن و شوهر از یکدیگر است. از جمله اشخاصی که بر اساس قانون مدنی از هم ارث می‌برند، زن و شوهری هستند که با هم عقد کرده باشند و در حین فوت، در زوجیت هم باشند. در قانون مدنی، ارث زن از شوهر در عقد دائم مشخص شده است، اما در نکاح موقت در قانون مورد پیش‌بینی قرار نگرفته است. در این نوشتار از مجله دلتا به بررسی ارث زن در ازدواج موقت، می‌پردازیم.

میزان ارث زن

بنا بر ماده 864 قانون مدنی ارث زن، از شوهر چنین مشخص شده است که از جمله اشخاصی که از هم ارث می‌برند، هریک از زوج‌ها است که در حین فوت دیگری زنده باشند. از جمله شرایط ارث بردن زن، از مرد این است که زن و مرد با هم عقد کرده باشند و در حین فوت دیگری زنده باشند. سهم ارث زن از شوهر در صورت داشتن فرزند و نداشتن فرزند با هم تفاوت دارد، در صورتی که مرد صاحب فرزند نباشد، سهم زن یک چهارم است اما در صورتی که مرد فرزند داشته باشد، ارث زن یک هشتم است.

ارث زن در عقد موقت

بنا بر ماده 940 قانون مدنی رابطه ارث میان زوج‌هایی برقرار شده است، که عقد دائم کرده باشند. بر اساس این ماده زوج‌ها که زوجیت آن‌ها دائمی بوده و ممنوع از ارث نباشند، از یکدیگر ارث می‌برند. ارث نبردن زن در نکاح موقت، بر اساس قواعد فقهی است که در قانون مدنی هم از مفهوم مخالف ماده 940 می‌توان آن را مشخص کرد. ارث بردن، جزء احکام آمره هستند و توافق بر خلاف آن، مجاز نیست. شرط ارث بردن، در عقد موقت صحیح نیست، چرا که شرط ارث در عقد موقت، میزان سهم الارث دیگران را تحت تاثیر قرار خواهد داد.

برای آشنایی با نکات حقوقی بیشتر مطالبه مهریه در عقد موقت را مطالعه کنید.