deltalaw

ضمانت در لغت به معنی متعهد شدن و کسی را ضمانت کردن است. گاهی افراد برای انجام برخی قرارداد‌ها یا اعمال حقوقی نیاز به ضامن دارند. مانند زمانی که فرد از بانک وامی را دریافت می‌کند. در این مطلب از مجله دلتا قصد داریم به موضوع پس گرفتن پول توسط ضامن بپردازیم.

علت لزوم ضامن در این نوع قرارداد‌ها به این برمی‌گردد که شخص یا برای مثال بانک از بازگشت پول خود اطمینان ندارد. لذا از فرد دیگری خواسته می‌شود که ضمانت فرد قرض گیرنده را قبول کند. یعنی تعهد دهد در صورتی‌که این شخص پول را بازنگرداند خودش بدهی را بپردازد.

تعریف حقوقی ضمانت

تعریف حقوقی ضمانت این است که شخصی عهده‌دار کار یا مالی شود که بر گردن فرد دیگر است. ضامن باید فردی معتبر و دارای اهلیت باشد.

ضمانت ممکن است نقل ضمه به ضمه یا ضم ضمه به ضمه باشد، در نقل ضمه به ضمه که بیشتر در حقوق مدنی مطرح است ما از طلبکار اصلی فارغ می‌شویم و برای وصول طلب فقط می‌توانیم به ضامن شخص مراجعه کنیم.

اما در بحث ضم ضمه به ضمه که نوعی از ضمانت است طلبکار برای گرفتن طلب خویش حق مراجعه به ضامن و خود شخص را دارد. شخصی که ضامن است چه ضامن اول باشد، چه ضامن دوم نسبت به پرداخت کل مبلغ بدهی مسئولیت دارد.

برای مثال درمورد بازپرداخت تسهیلات بانکی، بانک برای گرفتن طلب خود می‌تواند به هرکدوم از ضامن‌ها یا طلب کار اصلی مراجعه کند. اما معمولا مراجعه به ضامن زمانی اتفاق می‌افتد که طلبکار اصلی دینش را نپردازد.

چگونه ضامن می‌تواند پولی که پرداخت کرده را پس بگیرد؟

حال در فرضی که طلبکار بدهی خود را پرداخت نکرده و ضامن مجبور به تسویه بدهی شده باشد حقوقی برای ضامن مطرح می‌شود و ضامن می‌تواند پس از پرداخت بدهی به طرفیت طلبکار اصلی که از او ضمانت کرده است، دادخواستی تنظیم کرده و مبلغ پرداخت شده را از او پس بگیرد.

این دعوا باید با عنوان مطالبه طلب اقامه شود. مبالغ زیر 20 میلیون تومان در صلاحیت شورای حل اختلاف و دعاوی مربوط به وجوه بالاتر در صلاحیت دادگاه حقوقی است.

با توجه به این‌که هر کدام از ضامن‌ها به موجب عقد ضمان و ماهیت آن به تنهایی مسئولیت پرداخت کل بدهی را برعهده گرفتند حقی نسبت به شکایت از یکدیگر ندارند.

یعنی ضامن اول که مجبور به پرداخت بدهی شده است نمی‌تواند ضامن دوم را ملزم به پرداخت نصفی از بدهی کرده یا بگوید با وجود ضامن دیگر من مبلغ بدهی را نمی‌پردازم.

پیشنهاد مطالعه: برای آشنایی با نکات حقوقی نکاتی که باید قبل از «ضامن شدن» بدانید مطالعه کنید.

مطابق قانون مدنی در صورت فراهم بودن شرایط هر یک از زوجین در صورت فوت دیگری به میزان سهم خود از ترکه ارث می‌برد. در این مطلب از مجله دلتا به موضوع موانع ارث زوجین می‌پردازیم.

شرایط ارث بردن زن و شوهر از یکدیگر

•  نکاح بین زوجین دائمی باشد: به موجب ماده 940 قانون مدنی زوجینی که زوجیت آن‌ها دائمی بوده باشد از یکدیگر ارث می‌برند. بنابراین، چنانچه نکاح موقت باشد هیچ یک از زوجین از یکدیگر ارث نمی‌برند. حتی اگر بین خودشان شرط ارث بردن از یکدیگر را قرار داده باشند نیز این شرط باطل است و هیچ اثری ندارد.
• فوت در مدت زوجیت واقع شده باشد: به موجب ماده 864 قانون مدنی فوت باید در زمان زوجیت واقع گردد تا هر یک از زوجین از دیگری ارث ببرد. بنابراین، چنانچه یکی از زوجین پس از تحقق طلاق فوت کند، دیگری از او ارث نمی‌برد.

البته قاعده بالا دو استثناء دارد که عبارتند از:

• فوت در مدت عده رجعی: به موجب ماده 943 قانون مدنی اگر شوهر زن خود را به طلاق رجعی مطلقه نماید. سپس هر یک از آن‌ها قبل از انقضاء عده بمیرد دیگری از او ارث می‌برد. زیرا در ایام عده رجعیه هنوز در حکم زن و شوهر هستند و رابطه زناشویی به‌طور کامل قطع نشده است. اگر شوهر در ایام عده رجوع کند عقد ازدواج به قوت خود باقی است. اما اگر فوت یکی از آن‌ها بعد از انقضاء عده باشد یا اینکه طلاق بائن باشد از یکدیگر ارث نمی‌برند.
• طلاق در مدت بیماری متصل به موت: به موجب ماده 944 قانون مدنی اگر شوهر در حال بیماری زن خود را طلاق دهد و در ظرف یک سال از تاریخ طلاق به سبب همان بیماری فوت کند زوجه از وی ارث می‌برد اگرچه طلاق بائن باشد مشروط بر اینکه زن شوهر نکرده باشد.

موانع ارث زوجین

• در صورتی که هر یک از زوجین دیگری را به قتل برساند: به موجب ماده 880 قانون مدنی قتل از موانع ارث است. بنابراین، کسی که مورث خود را عمدا به قتل برساند از ارث او محروم می‌گردد.
• بعد از لعان: به موجب ماده 882 قانون مدنی بعد از لعان زن و شوهر از یکدیگر ارث نمی‌برند. لعان حالتی است که به موجب آن شوهر با رعایت شرایط خاص به زن خود نسبت زنا دهد و بر آن اصرار کند و زن نپذیرد.
•  کفر: چنانچه هر یک از زوجین مسلمان و دیگری کافر باشد کافر از مسلمان ارث نمی‌برد، ولی مسلمان از کافر ارث می‌برد.
•  نکاح در حالت مرض: به موجب ماده 945 قانون مدنی اگر مردی در حال بیماری زنی را عقد کند و قبل از برقراری رابطه جنسی به موجب همان بیماری فوت کند زن از او ارث نمی‌برد. اما اگر بعد از برقراری رابطه جنسی یا بعد از بهبودی از آن بیماری فوت کند زن از او ارث می‌برد.

پیشنهاد مطالعه: برای آشنایی با نکات حقوقی بیشتر مطلب آیا والدین می‌توانند قبل از فوت، ارث فرزندان را تقسیم کنند؟ را مطالعه کنید.

گاهی مردان در پرداخت نفقه به زنان شاغل کوتاهی می‌کنند یا نفقه‌ای برای آنان در نظر نمی‌گیرند. در این‌صورت لازم است که زنان شاغل از حقوق خود در قانون مدنی مربوط به نحوه پرداخت نفقه مطلع باشند. در این مطلب از مجله دلتا به موضوع نفقه زن خانه دار و شاغل می‌پردازیم.

نفقه چیست؟

زمانی‌که عقد دائم بین زن و مرد جاری می‌شود و زندگی زناشویی بین آنان آغاز می‌شود، بر عهده مرد است که تمامی نیازهای زن را اعم از خوراک، پوشاک، نیازهای بهداشتی و درمانی، تائید تأمین امنیت عرفی و شرعی و تمامی مواردی از این قبیل را مهیا نماید.
در قانون مدنی زمانی که مرد، همسری اختیار می‌کند، موظف است تمامی نیازهای وی را برطرف نماید.

انتقال سند ملک جزئیاتی دارد که اگر به آن‌ها توجه نشود، ممکن است باعث پشیمانی خریدار یا فروشنده شود. در این مطلب از مجله دلتا قصد داریم به موضوع نکات انتقال سند ملک بپردازیم.

مراحل انتقال سند ملک

 توافق

اولین مرحله از مراحل انتقال سند ملک بعد از توافق بین فروشنده و خریدار معامله انجام می‌گیرد. این توافق به‌صورت مکتوب به نام قول‌نامه ثبت می‌شود که در آن رضایت دو طرف از انجام معامله اعلام شده و در آخر فروشنده و خریدار آن را امضا می‌کنند.

اسم حقوقی قول‌نامه در صورتی که دو شاهد مرد آن را امضا کرده باشند، به مبایعه‌نامه تغییر می‌کند. این مدرک محکمه پسند نیست. در واقع مبایعه‌نامه سندی غیررسمی است که قرار است به سند رسمی تبدیل شود. برای افزایش ارزش مبایعه‌نامه باید این موارد در آن ذکر شده باشد:

• مشخصات شناسنامه‌ای، آدرس، کد پستی، تلفن همراه و شماره تلفن ثابت فروشنده و خریدار
• پرداختن به موضوع مورد معامله از جمله مشخصات دقیق جغرافیایی، ثبتی و هندسی
• قیمت واحد و قیمت کل مورد معامله بر اساس وجه رایج مملکت (ریال یا معادل تومان)
• زمان حضور در دفترخانه و تنظیم سند و نحوه پرداخت مبلغ

دریافت کد رهگیری در مراحل انتقال سند ملک

این مبایعه‌نامه منحصر به فرد نیست و ممکن است فروشنده، خانه را به چندین نفر بفروشد. برای جلوگیری از این اتفاق، پس از تنظیم مبایعه‌نامه، فروشنده و خریدار به بنگاه‌های معامله املاک رسمی و مجاز می‌روند تا مبایعه‌نامه خود را در سیستم جامع ثبت کنند. مشخصات ملک، خریدار و فروشنده در سیستم ثبت شده و کد رهگیری صادر می‌شود. این سیستم سراسری است، در نتیجه اگر فروشنده بخواهد هم زمان یک ملک را به چند نفر بفروشد، سیستم خطا می‌دهد.

 مراجعه فروشنده به یکی از دفاتر اسناد رسمی

در این مرحله فروشنده با شناسنامه و اصل سند، به «دفترخانه اسناد رسمی» مراجعه می‌کند و با ارائه مدارک لازم برای انتقال سند ملک، تشکیل پرونده می‌دهد.

انتقال سند ملک

پس از پرداخت هزینه‌ها و مالیات نقل و انتقال املاک، فروشنده و خریدار باید برای تکمیل مراحل انتقال سند ملک در تاریخ مشخص شده در مبایعه‌نامه، در دفتر اسناد رسمی حضور داشته باشند.

اگر یکی از طرفین معامله در دفترخانه حاضر نشود، طرف مقابل که معمولا خریدار است می‌تواند گواهی عدم حضور بگیرد.

اگر دسترسی به فروشنده ملک به هیچ وجه ممکن نباشد، خریدار می‌تواند با مراجعه به مراجع قضایی و ارائه گواهی عدم حضور، هزینه پشیمانی از فروشنده درخواست کند. لذا فروشنده موظف به پرداخت تمام بدهی‌های ملک جهت انتقال سند می‌شود.

هزینه انتقال سند

هزینه‌های لازم برای انتقال سند ملک شامل موارد زیر است:

برای دریافت کد رهگیری و ثبت مبایعه‌نامه در سیستم سراسری، بنگاه معاملات املاک، 5 درصدی از ارزش ملک را از خریدار و فروشنده دریافت می‌کند.

هزینه نوسازی، خلافی و پسماند از دیگر مواردی است که فروشنده ملزم به پرداخت آن است. دارایی هزینه نقل و انتقال و در صورت استیجاری بودن ملک، مالیات بر اجاره را نیز از فروشنده دریافت می‌کند.

هزینه دفترخانه (هزینه ثبت در دفتر خانه، 9 درصد مالیات بر ارزش افزوده، هزینه صدور الکترونیکی و انتقال سند ملک که بر اساس انواع کاربری‌ها و ارزش ملک متفاوت است) که به آن حق التحریر گفته می‌شود و به طور مساوی بین فروشنده و خریدار تقسیم می‌شود. معمولا حق التحریر بین 200 هزار تومان تا 2 میلیون تومان است.

پیشنهاد مطالعه: برای آشنایی با نکات حقوقی نکات حقوقی مهم که قبل از تنظیم قرارداد باید بدانید مطالعه کنید.

با امضای سند ازدواج، زن برخی از حقوق مدنی و معنوی خود هم‌چون حق طلاق، حق سفر و خروج از کشور، اشتغال، محل سکونت و مسکن، ولایت بر فرزندان را به طور معمول از دست می‌دهد. حقوق مادی هم‌چون مهریه و نفقه را به دست می‌آورد. البته طرفین می‌توانند با ایجاد شروط ضمن عقد، مواردی را توافق کنند. قبلا درباره حق و حقوق مادی زن شامل مهریه و نفقه مطالبی ارائه شده است. در این مطلب از مجله دلتا قصد داریم به حقوق مردان در ازدواج بپردازیم.

حق طلاق

بر اساس ماده 1133 قانون مدنی، مرد می‌تواند با رعایت یک‌سری شرایط که در قانون وضع شده با مراجعه به دادگستری همسر خود را طلاق دهد. لذا اراده و اختیار در طلاق با مرد است و زن فقط تحت شرایط خاص یا داشتن وکالت در طلاق یا حق طلاق به عنوان شروط ضمن عقد می‌تواند درخواست طلاق نماید. هم‌چنین طلاق به‌صورت توافقی هم مطرح است.

حق سکونت جزئی از حقوق مرد در ازدواج

برابر قوانین اسلام، حق سکنی با شوهر است. بنابراین: تعیین مسکن از آثار ریاست شوهر به حساب می‌آید و قسمت اول ماده 1114 قانون مدنی به این موضوع اختصاص یافته است. در این ماده آمده است : زن باید در منزلی که شوهر تعیین می‌کند سکنی نماید.

بنابراین اختیار تعیین محل سکونت با شوهر است و هر منزلی را که شوهر انتخاب می‌کند، زوجه موظف به اقامت در آن خواهد بود.

از آن‌جایی که این موضوع از حقوق زوج محسوب می‌شود. بنابراین طرفین می‌توانند ضمن عقد، شرط کنند که اختیار تعیین مسکن با زوجه باشد..

حق اشتغال زوجه

یکی از محدودیت‌ها که امروزه بسیار به آن پرداخته می‌شود «حق زنان بر داشتن شغل» است. که با وجود تاکید قانون اساسی بر حق برابر همه مردم کشور برای داشتن اشتغال، ماده 1117 قانون مدنی مرد را محق دانسته که همسر خود را از حرفه یا صنعتی که به زعم او، منافی مصالح خانواده یا حیثیات خود یا زن باشد، منع کند.

به زبان ساده مرد در صورتی‌که تشخیص دهد اشتغال همسر وی به صلاح خانواده نیست می‌تواند او را از اشتغال منع کند.

خروج از کشور

ماده 18 قانون گذرنامه، تحصیل گذرنامه ایرانی و خروج زن شوهردار از کشور را متوقف بر صدور اجازه رسمی از سوی شوهر کرده است.

لذا هر زن متاهلی که قصد خروج از کشور دارد قبل از مراجعه به دفاتر خدماتی باید رضایت‌نامه همسر را در اختیار داشته باشد.

حق تحصیل

تحصیل، از حقوق مدنی افراد جامعه است و مرد نمی‌تواند بدون داشتن دلایل کافی همسر خود را از تحصیل بازدارد. بنابراین شوهر فقط زمانی می‌تواند از ادامه تحصیل همسر خود جلوگیری کند که توجیه منطقی داشته باشد.

نکنه : توجه داشته باشید در صورتی‌که زوجه در حین تحصیل عقد کند زوج حق منع او تا پایان تحصیلات ندارد.

حق ولایت بر فرزندان

قانون‌گذار برای حمایت از فرزندان به وضع یک‌سری وظایف و تکالیف الزامی برای والدین مثل حق ولایت و سرپرستی، حق اداره اموال فرزند، حق حضانت و نگهداری پرداخته است.

قانون‌گذار حق ولایت را به‌عنوان اصلی‌ترین حق بر فرزند، بر عهده پدر و جد پدری گذاشته است. مواد 1180 و 1181 قانون مدنی حق ولایت بر فرزند نابالغ و تا پیش از رشد را بر عهده پدر و جد پدری قرار داده است.

پیشنهاد مطالعه: برای آشنایی با نکات حقوقی در چه مواردی زن می‌تواند غیابی طلاق بگیرد؟  مطالعه کنید.