سفارش تبلیغ
صبا ویژن

آیا پدر میتواند مادر را از دیدار فرزند محروم کند؟

اگر فردی اجازه دیدن فرزند را به همسرش ندهد چه مجازاتی را باید طی کند؟ مجازات ممانعت از دیدن فرزند توسط همسر چیست؟
محرومیت از دیدار فرزند

بر اساس قانون حمایت از خانواده، حضانت فرزند از بدو تولد تا 7 سالگی برعهده مادر است. پس از آن حضانت به پدر منتقل می‌شود. البته والدین می‌توانند گاهی اوقات خودشان توافق کنند که حضانت فرزند به چه کسی برسد. همچنین رسیدن حضانت فرزند به یکی از والدین به معنای آن نیست که دیگری از دیدن فرزند خود محروم شود. در این مطلب از مجله دلتا به موضوع محرومیت از دیدار فرزند می‌پردازیم.

ملاقات با طفل

منع ملاقات فرزند تحت حضانت، توسط یکی از والدین، منع قانونی دارد. با ارائه دادخواست ملاقات به دادگاه، می‌توان مجوز ملاقات فرزند(اکثرا در حضور یک ناظر) را طبق صلاح‌دید دادگاه، دریافت کرد.

مکان و زمان ملاقات نیز توسط دادگاه تعیین می‌شود. اقدام خلاف دستور دادگاه توسط فرد عهده‌دار حضانت، در مواردی منجر به سلب حضانت از وی می‌شود.

چنانچه رسیدگی به پرونده حضانت در دادگاه طول بکشد، امکان دریافت حکم ملاقات موقت از دادگاه توسط هر یک از زوجین وجود دارد.حضانت فرزند

آیا پدر می‌تواند مادر را از دیدار فرزند محروم کند؟

برای حضانت فرزند قوانین متعددی تدوین شده‌ است. حتی گاهی اوقات دادگاه، خود با توجه به مصلحت فرزند و متناسب با حقوق بشر درباره حضانت او تصمیم‌گیری می‌کند.

مطابق ماده 40 قانون حمایت از خانواده هر فردی که از اجرای حکم دادگاه درباره حضانت فرزند خودداری کند یا مانع اجرای درست این حکم شود، با او مقابله می‌شود.

حتی اگر فردی که حضانت به او رسیده است از دادن طفل خودداری کند، بر حسب تقاضای ذی‌النفع و به دستور دادگاه، فرد تا زمان اجرای حکم بازداشت می‌شود.

ماده 54 قانون حمایت از خانواده درباره مجازات و محکومیت فردی که مانع ملاقات فرزندان با پدر یا مادرشان می‌شود، صحبت و مجازاتی را هم مقرر کرده است.

اگر هر یک از والدین که حضانت فرزند را برعهده دارند، مانع ملاقات فرزند با والد دیگری شوند، برای بار اول به پرداخت جزای نقدی درجه 8 و در صورت تکرار به حداکثر مجازات مذکور محکوم می‌شوند.

محروم کردن از مقالات با فرزند

انصراف از حق حضانت

در مواردی دیده می‌شود که زن با بخشیدن مهریه خود به مرد، حق حضانت را از وی می‌گیرد. اما در چنین حالتی چنانچه مرد عدم صلاحیت زن را در نگهداری از فرزند ثابت نماید، می‌تواند سرپرستی طفل را مجدد بر عهده گیرد.

پیشنهاد مطالعه: برای آشنایی با نکات حقوقی قانون، حقوق فرزندان حاصل از ازدواج موقت با کیست؟ مطالعه کنید.


تکلیف حضانت فرزند بعد از فوت پدر و ازدواج مجدد مادر

مطابق قانون مدنی ریاست خانواده با پدر است و وظیفه پدر است که مخارج زندگی را برای زن و فرزند تامین کند. اما این به آن معنا نیست که حق حضانت و نگهداری طفل تنها برای پدر یا کسی است که او تعیین می‌نماید.
حضانت بعد از ازدواج مادر

حضانت فرزند یا فرزندان مشترک، حق و تکلیف والدین است و قانونا حضانت فرزند یا فرزندان چه دختر چه پسر تا 7 سالگی با مادر است و بعد از آن تا 9 سالگی برای دختر و تا 15 سالگی برای پسر با پدر است. اما در هر صورت اساس تعیین حضانت مصلحت طفل خواهد بود. حال ممکن است برای عده‌ای از مادران که حضانت طفل را بر اثر فوت شوهر عهده دارند این سوال ایجاد شود که اگر ازدواج کنند حضانت از آنان سلب خواهد شد؟ در این نوشتار از مجله دلتا به موضوع حضانت بعد از ازدواج مادر می‌پردازیم.

تفاوت حضانت و قیمومت

قیمومت به معنای سرپرستی و حمایت است. قیمومیت در واقع نهادی است که برای حمایت از محجوران اعم از صغیر، سفیه و مجنون ایجاد شده است. در واقع، اشخاص صغیر، سفیه و مجنون بایستی تحت حمایت شخصی باشند تا امور آن‌ها اداره شود.

در این معنا، قیمومت با حضانت که ناظر بر نگهداری، مراقبت و حمایت جسمی از فرزندان است تفاوت دارد. حضانت فرزندان در درجه اول به عهده پدر و مادر طفل است که حق و تکلیف به حضانت دارند. اما قیم به موجب حکم دادگاه برای اداره امور مالی محجور تعیین می‌شود که البته اولویت با نزدیکان طفل است.

حضانت فرزند بعد از فوت پدر و ازدواج مادر

گفته شد که حضانت و نگهداری فرزندان بر عهده پدر و مادر آن‌ها است. نمی‌توان بی‌دلیل این حق را از آن‌ها سلب کرد. حق حضانت فرزند یا فرزندان با ولایت و قیمومت فرزند که بحثی مالی است متفاوت خواهد بود. بعد از فوت پدر ولایت و قیمومت فرزند یا فرزندان بر عهده جد پدری یا همان پدر بزرگ خواهد بود.

حضانت موضوعی جدا از نفقه، ولایت و قیمومت در امور مالی فرزند است. حضانت فرزند بعد از فوت پدر با مادر است و این حق مادر است که از فرزندش مراقبت کند.

طرز فکر عموم مردم این است که بعد فوت، پدربزرگ می‌تواند حضانت را از مادر بگیرد در صورتی‌که قانونا اگر مادر مشکل اخلاقی و روانی نداشته باشد قیم یا هر کس دیگری بعد از فوت پدر نمی‌تواند حضانت را از مادر بگیرد.

 اما در طلاق زوجین، اگر مادر حضانت طفل را بر عهده داشته باشد و ازدواج کند پدر می‌تواند از دادگاه درخواست سلب حضانت از مادر کند که مورد قبول دادگاه هم خواهد بود. زیرا ازدواج مادر از موارد سلب حضانت مادر محسوب خواهد شد.

حضانت فرزندحال این سوال مطرح می‌شود که اگر پدر فوت شده باشد در زمان حضانت مادر اگر او ازدواج کند جد پدری یا قیم او می‌تواند از دادگاه تقاضای سلب حضانت از مادر کند؟

برای جواب به این سوال ماده قانونی خاصی نداریم تا به آن استناد کنیم اما با توجه به ماده 1171 قانون مدنی: در صورت فوت یکی از ابوین حضانت طفل با آن‌که زنده است خواهد بود.

 رویه عرف دادگاه‌ها سلب حضانت از مادر در صورت شوهر کردن مشروط به زنده بودن پدر است. اما در صورت فوت پدر، مادر اولویت در حضانت فرزند دختر یا پسر را دارد حتی اگر ازدواج مجدد کند.

پیشنهاد مطالعه: برای آشنایی با نکات حقوقی بیشتر مطلب نحوه تقسیم ارث بین فرزندان دختر و پسر را مطالعه کنید.


تکلیف حضانت فرزند بعد از فوت پدر و ازدواج مجدد مادر

مطابق قانون مدنی ریاست خانواده با پدر است و وظیفه پدر است که مخارج زندگی را برای زن و فرزند محیا کند. اما این به آن معنا نیست که حق حضانت و نگهداری طفل تنها برای پدر یا کسی است که او تعیین می‌نماید.
حضانت بعد از ازدواج مادر

حضانت فرزند یا فرزندان مشترک، حق و تکلیف والدین است و قانونا حضانت فرزند یا فرزندان چه دختر چه پسر تا 7 سالگی با مادر است و بعد از آن تا 9 سالگی برای دختر و تا 15 سالگی برای پسر با پدر است. اما در هر صورت اساس تعیین حضانت مصلحت طفل خواهد بود. حال ممکن است برای عده‌ای از مادران که حضانت طفل را بر اثر فوت شوهر عهده دارند این سوال ایجاد شود که اگر ازدواج کنند حضانت از آنان سلب خواهد شد؟ در این نوشتار از مجله دلتا به موضوع حضانت بعد از ازدواج مادر می‌پردازیم.

تفاوت حضانت و قیمومت

قیمومت به معنای سرپرستی و حمایت است. قیمومیت در واقع نهادی است که برای حمایت از محجوران اعم از صغیر، سفیه و مجنون ایجاد شده است. در واقع، اشخاص صغیر، سفیه و مجنون بایستی تحت حمایت شخصی باشند تا امور آن‌ها اداره شود.

در این معنا، قیمومت با حضانت که ناظر بر نگهداری، مراقبت و حمایت جسمی از فرزندان است تفاوت دارد. حضانت فرزندان در درجه اول به عهده پدر و مادر طفل است که حق و تکلیف به حضانت دارند. اما قیم به موجب حکم دادگاه برای اداره امور مالی محجور تعیین می‌شود که البته اولویت با نزدیکان طفل است.

حضانت فرزند بعد از فوت پدر و ازدواج مادر

گفته شد که حضانت و نگهداری فرزندان بر عهده پدر و مادر آن‌ها است. نمی‌توان بی‌دلیل این حق را از آن‌ها سلب کرد. حق حضانت فرزند یا فرزندان با ولایت و قیمومت فرزند که بحثی مالی است متفاوت خواهد بود. بعد از فوت پدر ولایت و قیمومت فرزند یا فرزندان بر عهده جد پدری یا همان پدر بزرگ خواهد بود.

حضانت موضوعی جدا از نفقه، ولایت و قیمومت در امور مالی فرزند است. حضانت فرزند بعد از فوت پدر با مادر است و این حق مادر است که از فرزندش مراقبت کند.

طرز فکر عموم مردم این است که بعد فوت، پدربزرگ می‌تواند حضانت را از مادر بگیرد در صورتی‌که قانونا اگر مادر مشکل اخلاقی و روانی نداشته باشد قیم یا هر کس دیگری بعد از فوت پدر نمی‌تواند حضانت را از مادر بگیرد.

 اما در طلاق زوجین، اگر مادر حضانت طفل را بر عهده داشته باشد و ازدواج کند پدر می‌تواند از دادگاه درخواست سلب حضانت از مادر کند که مورد قبول دادگاه هم خواهد بود. زیرا ازدواج مادر از موارد سلب حضانت مادر محسوب خواهد شد.

حضانت فرزندحال این سوال مطرح می‌شود که اگر پدر فوت شده باشد در زمان حضانت مادر اگر او ازدواج کند جد پدری یا قیم او می‌تواند از دادگاه تقاضای سلب حضانت از مادر کند؟

برای جواب به این سوال ماده قانونی خاصی نداریم تا به آن استناد کنیم اما با توجه به ماده 1171 قانون مدنی: در صورت فوت یکی از ابوین حضانت طفل با آن‌که زنده است خواهد بود.

 رویه عرف دادگاه‌ها سلب حضانت از مادر در صورت شوهر کردن مشروط به زنده بودن پدر است. اما در صورت فوت پدر، مادر اولویت در حضانت فرزند دختر یا پسر را دارد حتی اگر ازدواج مجدد کند.

پیشنهاد مطالعه: برای آشنایی با نکات حقوقی بیشتر مطلب نحوه تقسیم ارث بین فرزندان دختر و پسر را مطالعه کنید.


در این شرایط حضانت فرزند فقط با مادر است

حضانت، نگهداری و مراقبت جسمی، روحی، مادی و معنوی اطفال و تعلیم و تربیت آنان محسوب می‌شود.
حضانت فرزند توسط مادر

در حضانت آن‌چه از همه مهم‌تر است مصلحت کودک است. به این ترتیب قانون ابتدا مصالح کودک را و سپس حق پدر و مادر برای نگهداری آن‌‌ها را در نظر می‌گیرد. در این‌صورت اگر مصلحت طفل ایجاب کند که پیش هیچ‌ یک از پدر و مادرش نباشد، دادگاه رأی می‌دهد که کودک به شخص ثالثی سپرده شود. در این نوشتار از مجله دلتا قصد داریم به موضوع حضانت فرزند توسط مادر بپردازیم.

حضانت فرزند

 با اصلاحیه مصوب سال 82 که به تصویب مجمع تشخیص مصلحت رسید، برای حضانت و نگهداری طفل که پدر و مادر او از یکدیگر جدا شده‌اند، مادر تا 7 سالگی (پسر یا دختر فرقی ندارد) اولویت دارد و پس از آن با پدر است.

البته این تبصره هم به اصلاحیه افزوده شده است. پس از 7 سالگی هم در صورتی‌که میان پدر و مادر درباره حضانت اختلاف باشد، حضانت طفل با رعایت مصلحت کودک و به تشخیص دادگاه است.

جایگاه مصلحت طفل

بعد از هفت سالگی در صورت حدوث اختلاف، حضانت طفل با رعایت مصلحت کودک به تشخیص دادگاه است.

بر این اساس حضانت طفل پس از هفت سالگی به‌طور مطلق به پدر واگذار نمی‌شود. بلکه هرگاه بین پدر و مادر طفل در مورد حضانت او اختلاف شود معیار تعیین حضانت‌کننده صرفا مصلحت طفل است.

چه‌بسا علیرغم عدم وجود عیب و نقصی در پدر به تشخیص دادگاه مصلحت طفل اقتضاء می‌کند حضانت او بر عهده مادرش باشد.

در این صورت بدون اینکه نیاز به دلیل دیگری باشد حضانت از پدر سلب و به مادر داده خواهد شد.

موافقت پدر با واگذاری حضانت فرزند

اداره حقوقی قوه قضاییه در پاسخ به این پرسش که آیا پدر می‌تواند حضانت فرزندش را در قبال مادر اسقاط کند؟

اعلام کرده است: «به موجب ماده 1168 قانون مدنی حضانت و نگهداری اطفال برای ابوین هم حق است و هم تکلیف و قابل مصالحه نیست.»

ماده 1172 قانون مدنی مقرر می‌د‌ارد: «هیچ یک از ابوین حق ندارد در مدتی که حضانت طفل به عهده آن‌ها است از نگهداری او امتناع کند. بنابراین اسقاط تکلیف جایز نیست.»
حضانت فرزند

نحوه ملاقات طفل

 در صورتی‌که حضانت طفل به یکی از والدین سپرده شده باشد، دیگری که بعد از جدایی حق حضانت ندارد، چگونه می‌تواند فرزند خود را ملاقات کند؟

در این خصوص ماده 1174 قانون مدنی قابل ملاحظه است که می‌گوید: «هر کدام از والدین که طفل تحت حضانت او نیست، حق ملاقات طفل خود را دارد.

تعیین زمان و مکان ملاقات و سیر جزییات مربوط به آن در صورت اختلاف بین والدین با محکمه است.»

پیشنهاد مطالعه: برای آشنایی با نکات حقوقی بیشتر مطلب شرایط دریافت مستمری همسر اول را مطالعه کنید.


حضانت فرزند بعد از فوت پدر با کیست؟

وقتی پد‌ر یک خانواد‌ه فوت می‌کند‌، نگرانی‌های ناشی از آیند‌ه‌ فرزند‌ان او، موضوعی است که بازماند‌گان باید‌ علاوه بر مصیبت وارد‌ه و ناراحتی‌های ناشی از آن به‌طور جد‌ی به فکر آن باشند‌.
حضانت فرزند بعد از فوت پدر

د‌ر زمان زند‌گی مشترک، طبق قانون حضانت فرزندان حق و تکلیف والد‌ین است. اما زمانی‌که پد‌ر خانواد‌ه از د‌نیا می‌رود‌ با توجه به اینکه پرد‌اخت نفقه زن و فرزند‌ان برعهد‌ه پد‌ر است، وضعیت نگهد‌اری و تامین هزینه‌های مالی فرزند‌ برعهد‌ه چه کسی خواهد‌ بود‌. در این نوشتار از مجله دلتا به موضوع حضانت فرزند بعد از فوت پدر می‌پردازیم.

حضانت فرزند با کیست؟

بسیار مشاهد‌ه شد‌ه است که پس از فوت پد‌ر د‌ر بین اعضای خانواد‌ه اختلافاتی نیز برسر حضانت فرزندان و نگهد‌اری از فرزند‌ان ایجاد‌ می‌شود‌.

اما معمولا به د‌لیل رابطه احساسی و غیرقابل کتمان فرزند‌ان با ماد‌ر اولویت حضانت با اوست. د‌ر واقع اگر ماد‌ر از لحاظ اخلاقی و صلاحیت شخصی و مالی مشکلی برای نگهد‌اری از فرزند‌ان ند‌اشته باشد‌ و اگر د‌ر این خصوص اختلافی ایجاد‌ شود‌، حضانت فرزند‌ان را به ماد‌ر می‌د‌هند‌.

قیمومیت چیست؟

هر چند‌ د‌ر بسیاری از موارد‌ بر سر حضانت و نگهد‌اری از کود‌کان اختلافی پیش نمی‌آید‌ و بد‌ون اینکه کار به د‌اد‌گاه بکشد‌، ماد‌ر عهد‌ه‌د‌ار حضانت فرزندان می‌شود‌ و کسی هم به آن اعتراض نمی‌کند‌، اما موضوع قیومیت بسیار متفاوت است.

 قیم کسی است که بیشتر امور مالی فرزند‌ را برعهد‌ه د‌ارد‌. قیمومیت به معنی سرپرستی و قیم بود‌ن است. قیم یعنی سرپرستی و تکیه‌گاه. قیم توسط قاضی برای نگهد‌اری طفل صغیر یا ‌د‌یوانه یا غیررشید‌ انتخاب می‌شود‌ و د‌ر اصطلاح به آن امین حاکم گفته می‌شود‌. با این تعاریف تفاوت بین حضانت و قیومیت کاملا روشن می‌شود‌.

قیومیت با کیست؟

با توجه به این تعاریف و معمولا د‌ر موارد‌ی که د‌ارایی‌های فراوانی از پد‌ر برای فرزند‌ان به ارث گذاشته شد‌ه باشد‌، بین ماد‌ر و خویشاوند‌ان پد‌ر اختلافات فراوانی بر سر قیومیت که د‌ر واقع همان صلاحیت تصمیم‌گیری د‌ر امور مالی فرزند‌ان است، پیش می‌آید‌.

مرجع قضایی د‌ر این شرایط با توجه به شرایطی که قانون برای قیم قرار د‌اد‌ه است، وضعیت قیومیت اطفال را مشخص می‌کند‌.

این شرایط عبارت‌اند‌ از:

  • طبق قوانین اسلامی اگر برای طفل صغیری که مسلمان است قیم انتخاب می‌شود‌، باید‌ قیم وی نیز مسلمان باشد‌؛ زیرا کفار نمی‌توانند‌ قیم یک فرد‌ مسلمان شوند‌.
  • قیم باید‌ عاقل،‌ بالغ، بصیر و آگاه به مورد‌ مد‌نظر باشد‌.
  • قیم باید‌ د‌ارای اهلیت کامل و شایستگی اخلاقی و قابل اعتماد‌ باشد‌.

حضانت فرزند

اولویت با کیست؟

طبق قوانین مراجع قضایی د‌ر صورتی‌که اشخاص متعد‌د‌ی صلاحیت قیم شد‌ن را د‌ارا باشند‌ موظفند‌ د‌ر انتخاب خود‌، خویشاوند‌ان اطفال صغیر را بر د‌یگران مقد‌م بد‌انند‌.

د‌ر میان خویشان محجور نیز پد‌ر یا ماد‌ر او  با د‌اشتن صلاحیت بر د‌یگران مقد‌م است.

با این وجود‌ زمانی‌که بین خویشاوند‌ان د‌ارای اولویت طفل بر سر قیم شد‌ن اختلاف باشد‌ و همه آن‌ها نیز صلاحیت لازم را د‌اشته باشند‌، معمولا مراجع قضایی ماد‌ر را به شرطی که شوهر نکرد‌ه باشد‌ بر سایرین مقد‌م می‌د‌ارند‌ زیرا طبق ماد‌ه 1233 قانون مد‌نی، زن نمی‌تواند‌ بد‌ون رضایت شوهر خود‌ سمت قیومیت را قبول کند‌.

پیشنهاد مطالعه : برای آشنایی بیشتر با نکات حقوقی در این زمینه، تفاوت‌ مهریه عندالمطالبه و عندالاستطاعه را بشناسید مطالعه کنید.