سفارش تبلیغ
صبا ویژن

سهمالارثهایی که در مورد آنها نمیدانید

بعد از فوت هر شخص، یکی از مسایل حقوقی که بازماندگان را درگیر می‌کند، مقوله تقسیم ارث یا ماترک (ترکه) است.
سهم الارث هایی که نمی‌ دانستید

در جریان تقسیم ارث، تعیین افرادی که می‌توانند از ماترک متوفی ارث سهمی داشته باشند بسیار مهم است و باید تعیین شود که چه کسانی بعد از متوفی صاحبان اموال وی هستند. در این نوشتار از مجله دلتا به موضوع سهم الارث هایی که نمی‌ دانستید می‌پردازیم.

آیا فرزند خوانده ارث می‌برد؟

درحالتی که کودکی به فرزندی پذیرفته می‌شود، قانون حمایت از کودکان بی‌سرپرست مصوب54 پاره‌ای از حقوق و تکالیف خانواده نسبی را برای خانواده بدون سرپرست مقرر داشته است، چندان که می‌توان گفت کودک فرزندخوانده از جهت حضانت و ولایت و انفاق در حکم فرزند خانواده است. ماده 2 به صراحت فرزندخواندگی را از موجبات ارث نمی‌داند. پس نه فرزندخوانده از زن و شوهر ارث می‌برد نه آنان در زمره وارثان فرزندخوانده درمی‌آیند.

وضعیت ارث طفل ناشی از تلقیح مصنوعی

تلقیح مصنوعی درصورتی نسب طبیعی را مشروع می‌سازد که از نطفه شوهر باشد یا ندانسته انجام شود. ولی اگر به عمد و میان دو بیگانه انجام پذیرد درحکم رابطه میان دو بیگانه است و نباید آن را از موجبات ارث شمرد.

سهم‌الارث مادر و نامادری

نامادری از فرزند و فرزند از نامادری ارث نمی‌برد زیرا ارث یا به قرابت است یا تسبیب و درمورد نامادری این دو سبب وجود ندارد. درمورد سهم‌الارث مادر نیز باید افزود: مادر جزء وراثی است که به فرض ارث می‌برد. چنانچه متوفی فرزند داشته باشد سهم‌الارث مادر یک ششم و چنانچه فرزند نداشته، سهم‌الارث مادر یک سوم خواهد بود.

 سهم الارث

سهم‌الارث خنثی

از آنجا که مقررات ارث از فقه گرفته شده و نگاه جنسیتی به این مساله وجود دارد در تقسیم ترکه شناخت جنسیت اهمیت دارد.

اصولا تشخیص جنسیت مشکل نیست منتها گاهی فرد نشانه‌های هردو جنس را دارد. طبق ماده939 قانون مدنی؛ در تمام موارد مذکور در این مبحث اگر وارث خنثی بوده و از جمله وارثی باشد که ذکور آن‌ها دو برابر اناث می‌برند سهم‌الارث او به طریق ذیل معین می‌شود: اگر علایم رجولیت غالب باشد سهم‌الارث یک پسر از طبقه خود و اگر علایم اناثیت غلبه داشته باشد سهم‌الارث یک دختر از طبقه خود را می‌برد و اگر هیچ‌یک از علایم غالب نباشد نصف مجموع سهم‌الارث یک پسر و یک دختر از طبقه خود را خواهد برد.

سهم‌الارث افراد دارای اختلال جنسی

ترنس‌ها افرادی هستند که هویت جنسی‌شان با جنسیت‌شان تفاوت دارد. این امر یک اختلال روانی بوده و تاثیری در میزان ارث ایشان ندارد.

پیشنهاد مطالعه: برای آشنایی با نکات حقوقی بیشتر مطلب حکم فروش سهم‌الارث سایر ورثه بدون اجازه چیست؟ را مطالعه کنید.


شرایط و مراحل فروش سهمالارث

موضوع فروش سهم‌الارث یکی از مسائلی است که این روزها در دادگاه‌ها و مراجع ایران می‌توان به وفور آن را مشاهده کرد.
شرایط فروش سهم الارث

از آن جایی که معمولا اموال به جا مانده از متوفی مشاع بوده و قابل افراز نیستند، عملا وراث نیز در فروش سهم خود دچار مشکل می‌شوند. در این نوشتار از مجله دلتا به موضوع شرایط فروش سهم الارث می‌پردازیم.

شرایط فروش سهم‌الارث

در هنگام فروش سهم‌الارث، باید مجموعه‌ای از شرایط وجود داشته باشند. این شرایط در متن ماده 190 قانون مدنی، مورد اشاره قرار گرفته‌اند. بر اساس این ماده، شرایط لازم برای صحت معامله، به پنج مورد زیر طبقه‌بندی می‌شوند:

  • قصد
  • رضا
  • اهلیت
  • معین بودن موضوع معامله
  • مشروعیت جهت معامله

قصد فروش سهم‌الارث

وارثی که برای فروش سهم‌الارث به غیر اقدام می‌کند، باید قصد خود را به وسیله ایجاب یا قبول نشان دهد. البته طرف مقابل نیز ملزم به اظهار قصد خود است.

در گذشته، صرف اعلام قصد فروش با گفتار یا رفتار کفایت می‌کرد اما در حال حاضر، امضا و اثر انگشت عقود، بهترین راه برای نمایش اراده است.

بنابراین فروش سهم‌الارث به غیر در فرضی که یکی از طرفین، در حالت مستی یا بیهوشی است، از نظر حقوقی اشکال دارد و نمی‌توان گفت که معامله، به شیوه‌ای صحیح انجام شده است.

رضا

رضایت نفسانی هر یک از طرفین نیز در دسته انواع شرایط فروش سهم‌الارث قرار می‌گیرد. در حقیقت تا زمانی‌که شخص، برای فروش سهم خود، رضایت نداشته باشد، معامله نافذ نخواهد بود. این مساله به ویژه زمانی محقق می‌شود که افراد، مورد تهدید و اجبار قرار گیرند.

به عبارت دیگر در صورت وجود هر گونه اکراه و تهدید شخص توسط سایر اشخاص، معامله شکل گرفته غیر نافذ است و نفوذ معامله نیز منوط به رضایت بعدی شخص موضوع اکراه خواهد بود.

اهلیت

منظور از اهلیت، شایستگی شخص برای تصرف در اموال و حقوق قانونی او است. قانون‌گذار ایران، مصادیق اهلیت را در سه دسته طبقه‌بندی کرده است. این سه دسته به شرح زیر هستند:

  • عقل
  • بلوغ
  • رشادت

نقطه مقابل موارد بالا به ترتیب جنون، صغر و سفاهت است که در صورت تحقق آن‌ها، عقد تنظیم شده غیر نافذ یا حتی باطل خواهد شد. بنابراین در هنگام تنظیم عقد، به موارد بالا و شرایط قانونی حاکم بر آن‌ها توجه داشته باشید.

معین بودن موضوع معامله

موضوع معامله شما، سهم‌الارثی است که به وارث تعلق گرفته است. این موضوع باید به میزان متعارف، آشکار و معین باشد، به‌طوری‌که از تحقق هر گونه تردید و سردرگمی جلوگیری کند. به نظر می‌رسد این مساله در اکثر اوقات رعایت می‌شود. در خصوص فروش سهمی که حالت اشاعه دارد نیز مشکلی وجود نخواهد داشت.

مشروعیت جهت معامله

منظور از جهت، هدف و انگیزه از معامله است. مطابق قانون در فروش سهم‌الارث، ضروری نیست که طرفین، جهت انجام معامله را بیان یا آن را در متن عقد خود ذکر کنند.

اما در فرضی که به جهت معامله اشاره می‌شود، این جهت باید مشروع و بر اساس قانون فروش سهم‌الارث باشد. در غیر این‌صورت، عقد تنظیم شده، باطل است.

فروش سهم الارث

مراحل فروش سهم الارث

برای فروش سهم قانونی، مراحل خاصی وجود ندارد. این مساله مانند فروش اموال متوفی نیست که حضور مقامات قضایی نیز برای انتقال آن لازم باشد.

بنابراین به راحتی می‌توانید با تنظیم عقد مناسب خود، برای انتقال سهم‌الارث اقدام کنید. البته توجه داشته باشید که فروش سهم‌الارث محجور تابع نکات خاصی است و با فروش سهم به شیوه عادی تفاوت دارد.

 

پیشنهاد مطالعه: برای آشنایی با نکات حقوقی بیشتر مطلب نحوه تقسیم ارث بین فرزندان دختر و پسر را مطالعه کنید.


نحوه گرفتن سهم الارث

واژه ارث در معنای حقوقی آن رسیدن اموال منقول و غیرمنقول شخص متوفی به وراث آن شخص پس از تسویه بدهی و دیون شخص متوفی است.
نحوه گرفتن سهم الارث

در قوانین حقوقی کشور ما در هنگام فوت یک شخص قوانینی در جهت توزیع و تقسیم اموال وی به وراث آن شخص تنظیم شده است. در این نوشتار از مجله دلتا به بررسی نحوه گرفتن سهم الارث می‌پردازیم.

نحوه گرفتن سهم الارث

اگر طلبی از شخص متوفی وجود داشته باشد، قبل از اقدام به تقسیم ارث آن طلب باید پرداخت و رضایت طلبکار جلب شود و یا اگر شخص متوفی دارای وصیت‌نامه‌ای تحت عنوان وقف بخشی از مال خود باشد، ابتدا وقف باید انجام و سپس تقسیم ارث صورت پذیرد. مهریه زوجه نیز در صورت پرداخت نشدن آن در هنگام فوت شخص متوفی اگر توسط زوجه درخواست شود، جز دیون متوفی محسوب می‌­شود که باید پرداخت و بعد از آن تقسیم انجام شود. افراد بسته به رابطه‌ای که با شخص فوت شده دارند، در شرایط متفاوت و مقادیر متفاوت از ارث سهم می‌­برند.

نحوه گرفتن سهم الارث

نحوه تعلق ارث به افراد چگونه است؟

  • در ارث زن و شوهر، اگر مرد فوت کند و زن از مرد فوت شده دارای فرزند نباشد یک چهارم اموال متوفی به وی تعلق می­‌گیرد.
  • در صورتی که زن از مرد فوت شده دارای فرزند باشد یک هشتم اموال متوفی سهم الارث زن خواهد بود.
  • در صورتی که مرد دارای چند همسر باشد؛ و در زمان فوت زن ها در عقد دائمی وی باشند به هر یک از آن‌ها یک هشتم ارث شوهر تعلق می‌­گیرد.
  • در صورتی که زن فوت کند، اگر دارای اولاد نباشد شوهر یک دوم از اموال وی را به ارث می­‌برد.
  • در صورتی که فرزندی پیش از پدر خود فوت شود. از ارث پدری خود سهمی نمی­‌برد در نتیجه فرزندان وی نیز از ارث پدربزرگ خود محروم هستند، مگر در شرایط فقدان وراث از طبقات گفته شده؛ یعنی اگر هیچ وارثی از طبقات ارث برای اموال متوفی وجود نداشته باشد، در این صورت دارای سهم الارث خواهند بود.

اگر اموال موروثی در تصرف برخی وراث باشد، چه باید کرد؟

پس از تقسیم اموال ما ترک بین وراث، اگر اموال منقولی که به یکی از وراث تعلق می‌­گیرد، در تصرف وارث دیگری باشد، در این صورت وارث اول که مال به او به ارث رسیده است می­‌تواند دعوا خود را به طرفیت وارث دوم در رابطه با درخواست سهم الارث مطرح کند. اگر اموال غیر منقولی که به یکی از وراث تعلق می­‌گیرد در تصرف وارث دیگری باشد، در این صورت وارث اول که مال به او به ارث رسیده است، می‌­تواند دعوا خلع ید را مطرح کند.

پیشنهاد مطالعه: برای آشنایی با نکات حقوقی بیشتر مطلب مزایا تنظیم وصیت نامه را مطالعه کنید.


اموال را تا چه میزان میتوان وصیت کرد؟

اینکه شخص تا چه میزان از اموالش را می‌تواند وصیت کند امری است که عدم توجه به آن سبب بروز اختلافات بسیاری می‌شود.
وصیت اموال

وصیت در دین اسلام عمل مستحبی است که به آن تاکید فراوان شده است. به همین دلیل است که در شرع و قانون، حد و میزان وصیت اموال تعیین شده است و در صورتی که بیشتر از آن باشد، ورثه متوفی اختیار این را دارند که وصیت بیشتر از حد مشخص شده را قبول و یا رد کنند و این نکته در همه انواع وصیت نامه باید رعایت شود. در این نوشتار از مجله دلتا به بررسی میزان وصیت اموال می‌پردازیم.

وصیت تا یک‌سوم اموال

بر اساس قانون مدنی هر فرد می‌تواند همه اموالش را وصیت کند. این وصیت تا ثلث (یک سوم) آن نیاز به تنفیذ (رضایت و قبول) توسط ورثه متوفی ندارد. اما اگر بیشتر از یک سوم باشد، برای اینکه اجرا شود ورثه باید به آن رضایت داشته باشند و به اصطلاح آن را تنفیذ کنند. همچنین، در صورتی که وصیت به نفع یکی از ورثه باشد، علاوه بر آنچه که به موجب وصیت به این شخص تعلق می‌گیرد، در ارث نیز سهیم خواهد بود و وصیت باعث محروم ماندن از ارث نخواهد شد. وصیت در صورتی اجرا می‌شود که ابتدا هزینه‌های کفن و دفن و سپس بدهی های متوفی پرداخت و اگر مالی باقی بود به وصیت عمل ‌شود.

 

وصیت اموال

 

وصیت بیشتر از یک‌سوم اموال

اگرچه وصیت کننده (موصی) می‌تواند تمام اموال و دارایی‌های خود را برای بعد از فوت وصیت کند، اما این ورثه هستند که باید وصیت بیشتر از ثلث را قبول کنند. در واقع، زمانی‌که متوفی بیشتر از یک‌سوم اموال خود را وصیت کرده باشد ورثه می‌توانند این وصیت را قبول یا رد کنند که این امر برای رعایت حقوق ورثه است. اگر ورثه وصیت بیشتر از یک سوم را رد کنند فقط تا همان میزان یک سوم به وصیت عمل می‌شود؛ اما اگر قبول کنند وصیت اجرا خواهد شد. اگر تعدادی از ورثه وصیت بیشتر از ثلث را رد ولی تعدادی از ورثه آن را قبول کنند، در این صورت مقدار بیش از ثلث فقط از سهم الارث کسانی که آن را پذیرفته اند، کسر خواهد شد.

پیشنهاد مطالعه: برای آشنایی با نکات حقوقی بیشتر در زمان بخشش مهریه به چه نکاتی باید توجه کرد؟ را مطالعه کنید.

ارث زن در ازدواج موقت

بنا بر ماده 867 قانون مدنی، ارث به فوت حقیقی یا به فوت فرضی مورث تحقق پیدا می‌کند.
ارث زن در ازدواج موقت

ازدواج موقت اگرچه اسمش موقت است اما بیشتر احکام مربوط به نکاح و زوجیت در آن جاری است. در ازدواج موقت دو نکته مهم وجود دارد که در ازدواج دائم موضوع کمی متفاوت است. در ازدواج موقت شرط تعیین مهریه و تعیین مدت عقد یک شرط اساسی محسوب می‌شود و در صورتی‌که مدت یا مهریه قید نشود، عقد دچار اشکال می‌شود. مهم‌ترین تفاوت بین ازدواج موقت و ازدواج دائم، ارث بردن زن و شوهر از یکدیگر است. از جمله اشخاصی که بر اساس قانون مدنی از هم ارث می‌برند، زن و شوهری هستند که با هم عقد کرده باشند و در حین فوت، در زوجیت هم باشند. در قانون مدنی، ارث زن از شوهر در عقد دائم مشخص شده است، اما در نکاح موقت در قانون مورد پیش‌بینی قرار نگرفته است. در این نوشتار از مجله دلتا به بررسی ارث زن در ازدواج موقت، می‌پردازیم.

میزان ارث زن

بنا بر ماده 864 قانون مدنی ارث زن، از شوهر چنین مشخص شده است که از جمله اشخاصی که از هم ارث می‌برند، هریک از زوج‌ها است که در حین فوت دیگری زنده باشند. از جمله شرایط ارث بردن زن، از مرد این است که زن و مرد با هم عقد کرده باشند و در حین فوت دیگری زنده باشند. سهم ارث زن از شوهر در صورت داشتن فرزند و نداشتن فرزند با هم تفاوت دارد، در صورتی که مرد صاحب فرزند نباشد، سهم زن یک چهارم است اما در صورتی که مرد فرزند داشته باشد، ارث زن یک هشتم است.

ارث زن در ازدواج موقت

ارث زن در عقد موقت

بنا بر ماده 940 قانون مدنی رابطه ارث میان زوج‌هایی برقرار شده است، که عقد دائم کرده باشند. بر اساس این ماده زوج‌ها که زوجیت آن‌ها دائمی بوده و ممنوع از ارث نباشند، از یکدیگر ارث می‌برند. ارث نبردن زن در نکاح موقت، بر اساس قواعد فقهی است که در قانون مدنی هم از مفهوم مخالف ماده 940 می‌توان آن را مشخص کرد. ارث بردن، جزء احکام آمره هستند و توافق بر خلاف آن، مجاز نیست. شرط ارث بردن، در عقد موقت صحیح نیست، چرا که شرط ارث در عقد موقت، میزان سهم الارث دیگران را تحت تاثیر قرار خواهد داد.

برای آشنایی با نکات حقوقی بیشتر مطالبه مهریه در عقد موقت را مطالعه کنید.