deltalaw

از آن‌جایی که مهریه مالی است که به هنگام وقوع عقد از طرف مرد به زن تعلق می‌گیرد به همین دلیل مرد متعهد می‌شود که آن را پرداخت کند که این مال می‌تواند به‌صورت نقد باشد یا سکه، طلا و سایر اموال منقول و غیرمنقول اما شرایطی پیش می‌آید که مرد توانایی پرداخت ‌مهریه را به‌صورت یک‌جا ندارد. در این مطلب از مجله دلتا به موضوع عدم پرداخت مهریه می‌پردازیم.

مهریه یک موضوع قانونی و شرعی و حق زن است و دینی است که به عهده مرد می‌باشد و ناتوانی مرد در پرداختن مهریه دلیلی بر منتفی شدن و پرداخت نکردن آن نیست بلکه هر زمان توانایی آن را داشته باشد باید آن را بپردازد اما مطابق با قانون مدنی در برخی از موارد هست که زن استحقاق دریافت مهریه را ندارد.

• از جمله موارد عدم تعلق مهریه به زن طبق ماده 1089 قانون‌مدنی زمانی‌که عقد بین طرفین به دلایلی باطل بوده باشد و همین‌طور میان آن‌ها رابطه زناشویی صورت نگرفته باشد.
• هم‌چنین اگر زن فوت کند مرد از پرداخت مهریه معاف است به شرطی که رابطه زناشویی صورت نگرفته باشد در غیر این‌صورت مستحق مهرالمثل است.
• مورد بعدی که در آن مهریه به زن تعلق نمی‌گیرد این است که طبق ماده 1101 قانون مدنی زمانی‌که نکاح بین طرفین به دلایلی فسخ شود و رابطه زناشویی هم بین آن‌ها صورت نگرفته باشد زن مستحق دریافت نخواهد بود مگر در یک صورت و آن ناتوانی مرد از انجام رابطه زناشویی است در این‌صورت زن هر زمان بخواهد نکاح را فسخ کند و طلاق بگیرد مستحق نصف مهریه می‌شود.

شرایط تقسیط و تعدیل مهریه

در قانون قدیم مهریه قابل قسط‌بندی نبود اما در حال حاضر به نرخ روز بررسی و ارزیابی می‌شود. یعنی وقتی‌که شوهر بعد از این‌که دادخواست اعسارمجل( ناتوانی) داد و شرایط پرداخت کردن مرد مشخص و تعیین شد و باز هم قادر به پرداخت نبود، می‌تواند دادخواست  قسط‌بندی مهریه را دهد تا شرایط اقساط به نفع شوهر باشد اما در بعضی مواقع زن مجبور خواهد بود در چنین شرایطی بار ناتوانی مرد را اثبات کند تا بتواند نداری و عدم توانایی مالی مرد را رد کند.

نحوه تقسیط مهریه به چه صورت است؟

قاضی دادگاه طبق میزان مهریه و شرایط مالی شوهر و هم‌چنین دفاعیات زن و نحوه اقساط و موارد پیش‌قسط مهریه را تعیین می‌کند چراکه برای هر شخصی میزان تقسیط به یک شکل نمی‌باشد و کاملا بسته به نظر قاضی دادگاه و شعبه رسیدگی کننده است.

اگر زمانی‌که قاضی دادگاه حکم به قسط‌بندی مهریه را صادر کرد شوهر از پرداخت آن امتناع ورزید زن می‌تواند در دادگاه خانواده طرح شکایت کند، در این‌صورت مهریه از حالت اقساط به حالت حال در می‌آید یعنی دیگر امکان تقسیط وجود نخواهد داشت و مرد ملزم می‌شود به‌صورت یک‌جا مهریه را پرداخت کند.

پیشنهاد مطالعه: برای آشنایی با نکات حقوقی بیشتر مطلب آیا می‌توانیم پارکینگ خانه خود را اجاره دهیم؟ را مطالعه کنید.

در تمام جوامع رشوه دادن و رشوه گرفتن وجود دارد ولی در برخی از کشورها کمتر و در برخی بیشتر است. در تمامی کشورها دادن و اخذ رشوه جرم شناخته شده است و برای آن طرفین مجازات تعیین شده است و در کشور ما نیز قانونگذار برای پیشگیری از وقوع این جرم و برقراری نظم و امنیت در جامعه هم برای فردی که رشوه می‌دهد و هم برای فردی که رشوه می‌گیرد در قانون مجازات تعیین کرده است. در این نوشتار از مجله دلتا به بررسی مجازات رشوه در قانون می‌پردازیم.

تعریف رشوه

رشوه به معنای آن چیزی است که به کسی می‌دهند تا کارسازی ناحق برای رشوه دهنده انجام دهد و به کسی که رشوه می‌دهد مرتشی می‌گویند. رشوه‌خواری مطابق قانون مجازات اسلامی جرم محسوب می‌شود و مجازات آن عبارت است از:
هر یک از مستخدمین قضایی یا غیر قضایی دولت که برای انجام امری که از وظایف آنان است وجه یا مالی را قبول کند اگر چه انجام‌ آن امر بر طبق حقانیت بوده باشد مرتشی (رشوه گیرنده) محسوب و مجازات آن طبق قانون تعیین می‌شود. هر گاه ثابت شود که رشوه دهنده برای حفظ حقوق مشروع خود ناچار از دادن رشوه شده از مجازات معاف خواهد بود. اگر رشوه گیرنده قبل از تعقیب وجه یا مالی را که اخذ کرده‌ است مسترد دارد از مجازات معاف خواهد بود.

موارد معاف از مجازات

•  هرگاه ثابت شود که مرتشی برای حفظ حقوق مشروع و قانون خود ناچار از دادن رشوه شده، از مجازات معاف خواهد بود.
• اگر رشوه‌دهنده مقامات صلاحیتدار را از این جرم مطلع سازد و ادعای خود را نیز ثابت کند از مجازات معاف است. ولی اگر نتوانست ثابت کند به حبس از یک تا سه‌ سال محکوم خواهد شد.
• اگر رشوه گیرنده قبل از تعقیب وجه یا مالی را که دریافت کرده‌ بازگرداند، از مجازات رشوه خواری معاف خواهد بود.

مجازات رشوه در قانون

 نه تنها رشوه گیرنده مجرم است، رشوه دهنده نیز مجرم است و مجازات آن حسب مورد متفاوت است که در ذیل به آن می‌پردازیم:

هر یک از کارکنان قضایی یا غیر قضایی دولت که برای انجام امری که از وظایف آنان است وجه یا مالی را قبول کند اگر چه انجام‌ آن امر بر طبق حقانیت بوده باشد مرتشی محسوب و مجازات آن انفصال دائمی از خدمت دولت و تادیه غرامت است معادل دو برابر آنچه که گرفته‌ است. در صورتی که میزان وجه یا قیمت مالی که اخذ کرده‌ است بیش از یکصد تومان باشد مجازات مرتکب محرومیت از حقوق اجتماعی و تادیه غرامت‌ است معادل سه برابر آن چه که گرفته‌ است و اگر میزان وجه یا قیمت مالی که اخذ کرده‌ است بیش از پانصد تومان باشد علاوه بر مجازات فوق مرتکب‌ به دو ماه الی یک سال حبس نیز محکوم خواهد شد و نیز هر یک از اشخاص مذکور هر گاه در مقابل اخذ وجه یا مال از انجام امری که وظیفه ایشان است امتناع ورزند مرتشی محسوب و به مجازات‌های‌ فوق محکوم خواهند شد.

پیشنهاد مطالعه : برای آشنایی بیشتر با نکات حقوقی مجازات خیانت در امانت را مطالعه کنید.

با مجله حقوقی دلتا همراه باشید