deltalaw

آشنایی با قوانین مهریه طبق توافق طرفین ضمن عقد، تفاوت‌های مهریه عندالمطالبه و مهریه عندالاستطاعه، قوانین جدید مهریه، مهریه تا چند سکه قابل اجرا و مجازست، آخرین وضعیت مراحل اجرا گذاشتن مهریه از مواردی مهم هستند که لازم است زوجین از آن‌ها اطلاع داشته باشند. در این مطلب از مجله دلتا به موضوع قوانین جدید مهریه می‌پردازیم.

ویژگی‌ها و آثار مهریه عندالمطالبه و عندالاستطاعه

عندالمطالبه بودن مهریه: به این معنی است که به محض امضای عقدنامه، زن اگر بخواهد می‌تواند با مراجعه به محاکم و دادگاه‌های خانواده یا مراجعه به اجرای ثبت بخواهد که مرد مهر یا قسمتی از مهریه را بپردازد.

عندالاستطاعه بودن مهریه: به این معنی است که زن زمانی می‌تواند مهریه خودش را مطالبه کند و مرد را ملزم به پرداخت آن کند که استطاعت پرداخت مهریه را به عهده زوج ببیند. یعنی مرد توان پرداخت داشته باشد. اگر توان پرداخت نداشته باشد زن این حق را نخواهد داشت.

قانون جدید مهریه در سال 99 و 1400

در قانون جدید مهریه در سال 99 برخی به اشتباه، گمان می‌کنند که اگر مهریه همسر مثلا 500 سکه طلا باشد، مردان تنها ملزم به پرداخت 110 سکه طلا خواهند بود.

در حالی‌که قانون مهریه سال 99 در جهت حبس‌زدایی و کمتر کردن آمار زندانیان مهریه در نظر گرفته می‌شود.

بدان معنی است که پس از مطالبه مهریه توسط زن، تنها تا سقف 110 سکه، محکومیت‌های مالی به همراه خواهد داشت.

یعنی زن می‌تواند تا سقف 110 سکه طلا حکم جلب شوهر خود را از دادگاه بگیرد. اما مابقی مهریه نیز باید پرداخت شود.

مرد می‌تواند درخواست تقسیط (قسط‌بندی) بدهی را ارائه دهد. این مقدار تقسیط شده می‌تواند با تعیین میزان و شرایط اقساط توسط دادگاه، به زن پرداخت شود.

قوانین حاکم بر تعیین مهریه

• مهریه باید مشروع (قانونی) باشد و ارزش داد و ستد اقتصادی داشته باشد.
• زن باید بتواند مالک آن شود، یعنی مهریه باید قابل انتقال به وی باشد.
• تعهد و الزام به انجام کاری توسط شوهر می‌تواند به عنوان مهریه زن در نظر گرفته شود.
• عدم دسترسی به مهریه تعیین شده در زمان عقد، آن را باطل می‌کند.
• اجازه مالک در لحاظ نمودن اموالی که به شوهر تعلق ندارد، به عنوان مهریه ضروری است.
• مهریه باید قابل ارائه و تسلیم باشد. اگر زوج توانایی تسلیم آن را نداشته باشد اما زوجه قادر به تصاحب آن باشد، این مهریه نیز صحیح است.
• باید میزان مهریه به‌طور دقیق مشخص شود، وجود شک و شبهه یا تعیین چند چیز برای مهریه قابل استناد نیست.

آخرین وضعیت مراحل اجرا گذاشتن مهریه و توقیف فوری در 1400

توجه کنید مطابق بخشنامه‌ای که توسط ریاست محترم قوه قضائیه صادر شده است کلیه محاکم ایران از پذیرش دادخواست مهریه در ابتدا بدون مراجعه قبلی به اداره ثبت منع شده‌اند.

با این توضیح که چه وکیل مهریه داشته باشید یا خودتان به شخصه اقدام می‌کنید گام اول مراجعه به دفتر ازدواجی است که عقد آن‌جا ثبت رسمی شده است و در ادامه درخواست صدور اجراییه برای هر مقدار از مهریه.

گام بعدی مراجعه به اداره ثبت اسناد و املاک (اداره اجرای مهریه) است.

در اینجا اولا می‌شود زوج را ممنوع‌الخروج کرد و ثانیا می‌توان اموال او را درخواست توقیف داد و اگر اموالی نباشد و مشخصات را ندانید اداره مذکور از مراجعه ذی صلاح مثل راهور یا بانک استعلام می‌کند.

پیشنهاد مطالعه: برای آشنایی با نکات حقوقی آیا مهریه زن خیانتکار، پرداخت می‌شود؟ مطالعه کنید.

عقد ازدواج یا نکاح، مانند سایر عقود سبب می‌شود که حقوق و تکالیفی به عهده زوجین قرار گیرد. به عنوان مثال، مرد مکلف است که در عقد دائم به زن خود نفقه دهد و در مقابل، زن موطف به تمکین شده است. یکی‌دیگر از تکالیف مالی مهمی که در عقد نکاح به وجود می‌آید، تکلیف مرد از بابت پرداخت مهریه به زن است. اما آیا این تکلیف به دنبال فروپاشی کانون خانواده و از بین رفتن صمیمیت میان زوجین در اثر خیانت زن از بین خواهد رفت؟ در این مطلب از مجله دلتا به موضوع مهریه زن خیانتکار می‌پردازیم.

 مهریه زن خیانتکار به چه صورت است؟

زمانی‌که عقد نکاح بین زوجین برقرار شده باشد، زن مالک مهریه است و حق مهریه به او تعلق می‌گیرد.

بنابراین اگر حتی زن خیانت کرده باشد و رابطه نامشروع داشته باشد، مرد می‌تواند از زن خود در این مورد شکایت کیفری کند. اما حق مهریه زن خیانتکار همچنان سرجایش است و اگر زن مهریه‌اش را مطالبه کند، مرد وظیفه دارد که مهریه را پرداخت کند.

بنابراین برقراری رابطه نامشروع و خیانت زن باعث از بین رفتن حق مهریه زن نمی‌شود. چون حق مهریه برای زن در زمان عقد نکاح واقع شده است و در همان زمان مرد موظف به پرداخت آن شده است.

البته اگر مرد متوجه خیانت زن شود و بخواهد از زن شکایت کند، زوجین می‌توانند با طلاق توافقی شرط کنند که در صورت شکایت نکردن مرد از زن خیانتکار، زن نیز مهریه خود را به‌صورت تمام و کمال به مرد ببخشد.

اگر عقد دو نفر قبل از این‌که باهم رابطه جنسی داشته باشند، به دلیل خیانت زن به شوهر یا داشتن رابطه نامشروع با شخص دیگری به طلاق منجر شود، حق مهریه زن نصف مهریه تعیین شده خواهد بود. چون طبق قانون، مهریه زن در دوران عقد نصف است.

در نظر داشته باشید که به دلیل نداشتن ارتباط جنسی حق مهریه زن در این رابطه نصف می‌شود و هیچ دلیل دیگری حتی خیانتکار بودن زن، تاثیری در کم کردن میزان مهریه تعیین شده ندارد.

متاسفانه در حال حاضر برخی از مردان از ترفندهای ندادن مهریه استفاده می‌کنند و مهریه زنان را پرداخت نمی‌کنند. مثلا برخی حسابی به نام زن باز می‌کنند و با واریز پول‌هایی به حساب آن‌ها مدعی پرداخت مهریه به این‌صورت می‌شوند.

پیشنهاد مطالعه: برای آشنایی با نکات حقوقی مجازات حبس زن در خانه توسط شوهر چیست؟ مطالعه کنید.

این روزها شاهد این هستیم که مهریه از ماهیت اصلی خود که گره‌ گشایی در کار خانواده و به خصوص زن بوده، فاصله گرفته و به یکی از بزرگترین معضلات مردان و بالطبع خانواده‌ها تبدیل شده است. زیرا با توجه به افزایش قیمت سکه حتی کمترین مهریه‌ها نیز مبلغ قابل توجهی پیدا کرده‌اند. در نتیجه اغلب مردان توانایی پرداخت مهر را ندارند. برای کاهش این معضلات بیمه‌ای تحت عنوان بیمه مهریه توسط شرکت‌های بیمه‌گر ارائه شده است. در این نوشتار از مجله دلتا به موضوع پرداخت مهریه توسط بیمه می‌پردازیم.

بیمه مهریه چیست؟

در این بیمه، مرد با شرکت قراردادی می‌بندد تا ماهانه مبلغی را به حساب بیمه واریز کند. در عوض شرکت مذکور مکلف است در صورت از کار افتادگی یا فوت مرد، مهریه همسر وی را بپردازد.

اگر مدت قرارداد تمام شود و مرد در قید حیات باشد یا دچار از کار افتادگی نشود، بیمه تمام مبلغی را که مرد در این سال‌ها پرداخت کرده، به همسر او برمی‌گرداند.

ولی در صورت فوت یا از کار افتادگی مرد، دیگر پرداخت اقساط بیمه ضروری نیست و بیمه‌گر (شرکت بیمه) کل مبلغ مهریه زن را به قیمت روز به او می‌پردازد.

سقف بیمه مهریه

سقف پوشش این بیمه 20 میلیون تومان است. به این معنی که اگر ارزش مهریه بیش از 20 میلیون تومان باشد، فقط بخشی از آن تحت پوشش قرار می‌گیرد.

مرد بر اساس سن، ارزش ریالی مهریه و مدت زمان قرارداد، مبلغ تعیین شده را به شرکت بیمه‌‌گر پرداخت می‌کند. در این‌صورت تمام یا بخشی از مهریه همسر خود را بپردازد.

شایان ذکر است که مدت قرارداد مذکور، 5، 10 و 15 سال است. در این قرارداد شوهر می‌تواند حق بیمه خود را به‌صورت ماهانه، سه‌ماهه، شش‌ماهه و سالانه پرداخت کند.

بیمه مهریه چه مواردی را پوشش می‌دهد؟

کارکردهای اصلی بیمه مذکور به عنوان تضمینی برای پرداخت حق و حقوق قانونی زن به شرح زیر است:

• در صورت فوت بیمه‌گزار (مرد) به‌طور طبیعی‌ یا بر اثر حادثه در طول مدت قرارداد، دو برابر سرمایه اصلی بیمه (میزان مهریه بیمه شده) به زن پرداخت خواهد شد.
• در صورت از کار افتادگی دائم و کامل شوهر در طول قرارداد، بیمه‌گزار (مرد) از پرداخت مابقی حق بیمه معاف می‌شود.
• زن می‌تواند پس از گذشت 2 سال از شروع قرارداد یا اولین حق بیمه، در صورتی‌که تمام اقساط پرداخت شده باشد، با موافقت بیمه‌گزار (شوهر) از محل ذخیره بیمه‌، وام بگیرد.
• در صورتی‌که زن در طول مدت قرارداد بیمه‌نامه (حداقل 6 ماه پس از شروع بیمه‌نامه یا پرداخت اولین حق بیمه) فوت کند، ارزش بازخرید بیمه‌نامه به بیمه‌گزار (مرد) پرداخت خواهد شد.
• مرد نمی‌تواند بیمه‌نامه را در طول مدت قرارداد بدون اطلاع زن فسخ و اقساط پیشین را دریافت کند.

پیشنهاد مطالعه: برای آشنایی با نکات حقوقی بیشتر شروط ضمن عقد نکاح را دست کم نگیرید مطالعه کنید.

متاسفانه تعداد زیادی از زوجین روش درست و روند حقوقی به اجرا گذاشتن مهریه را نمی‌دانند. ما در این نوشتار از مجله دلتا قصد داریم به موضوع عواقب اجرا گذاشتن مهریه بپردازیم.

 روش‌های اجرا گذاشتن مهریه را بشناسید

اولین و بهترین کاری که باید انجام داد این است که هم‌زمان با ارائه درخواست مهریه، به اداره ثبت رفته و درخواست دهید.

توسط این اداره اموال زوج فورا شناسایی می‌شود و می‌توان آن‌ها را توقیف کرد. فقط باید مراقب باشید که زوج از این اقدامات باخبر نشود، که بتوانید از او یک گام جلوتر باشید.

شما می‌توانید از طریق شورای حل اختلاف هم، مهریه خود را مطالبه کنید. ولی در این شوراها غالبا محدودیت‌هایی وجود دارد که باعث می‌شود بیشتر به دادگاه رجوع کرد. مثلا شورای حل اختلاف فقط به مبالغ زیر 20 میلیون رسیدگی می‌کند.

به روش‌های زیادی می‌توان زوج را برای پرداخت مهریه تحت فشار گذاشت. مثلا زمانی که زوج تمکن مالی کافی دارد و مهریه را پرداخت نمی‌کند، می‌توان به خاطر بدهی مهریه به راحتی او را ممنوع الخروج کرد.

بعضی مواقع این مساله برای آقایان به قدری اهمیت دارد که باعث می‌شود روند پرداخت مهریه ساده‌تر شود.

یکی از عواقب اجرا گذاشتن مهریه این است که زوج پس از باخبر شدن، اموال خود را به شخص دیگری واگذار می‌کند تا به این ترتیب مهریه را پرداخت نکند. ولی این مساله زمانی ممکن است که اموال شخص جزء مستثنیات دین نباشد.

هزینه اجرا گذاشتن مهریه چقدر است؟

اصولا دادگاه برای رسیدگی به هر پرونده‌ و بسته به نوع پرونده، هزینه دادرسی دریافت می‌کند. هزینه دادرسی برای مهریه 5/3 درصد کل مبلغ مهریه است.

باید بدانید که هزینه دادرسی با زوجه است. برای همین بهتر است قبل از هر کاری فقط یه قسمت کمی از مهریه را به اجرا بگذارید تا به این روش هزینه دادرسی کمتر شود. بعد می‌توانید تقاضای اعسار دهید.

برای به اجرا گذاشتن مهریه کجا باید رفت؟

همان‌طور که گفتیم توسط راه‌های مختلفی می‌توان مهریه را به اجرا گذاشت. ولی بهتر است در ابتدا به اداره ثبت رفته و اموال زوج را توقیف کرد. چون به این روش از انتقال اموال به شخص دیگر جلوگیری می‌شود.

اگر مهریه شما زیر 20 میلیون تومان است، سراغ شورای حل اختلاف بروید. زیرا در آن‌جا در نوبت نمی‌مانید. هم‌چنین روند دادرسی در آن‌جا کوتاه‌تر است. ولی اگر مبلغ مهریه بالاتر است بهتر است برای این کار به دادگاه صالح خانواده رجوع کنید.

 اجرا گذاشتن مهریه چقدر طول می‌کشد؟

معمولا روند به اجرا گذاشتن مهریه خیلی طولانی و در بعضی مواقع تا سال‌ها بدون حل باقی می‌ماند.

البته به حجم کاری دادگاهی که شما دادخواست داده‌اید هم بستگی دارد. در بعضی مواقع در مدت رسیدگی به پرونده ممکن است اختلافات دیگری برای زوجین پیش آید که روند این رسیدگی طولانی‌تر شود.

برای همین بهتر است اگر زوج توان پرداخت مهریه را دارد، به‌طور توافقی بدهد تا درگیر مشکلات و اختلافات بعدی نشود.

پیشنهاد مطالعه: برای آشنایی با نکات حقوقی در ازدواج موقت مردان این حق و حقوق را هرگز ندارند مطالعه کنید.

وقتی زنی فوت می‌کند تمام حقوق و مطالبات او به ورثه‌اش می‌رسد. از جمله حقوق زن مهریه‌ اوست که در زمان حیاتش از شوهر نگرفته باشد. یکی از دلایل اهمیت این موضوع این است که پدر و مادر زن از مهریه‌ او ارث می‌برند. در این نوشتار از مجله دلتا به موضوع ارث رسیدن مهریه زن می‌پردازیم.

مهریه‌ زن متوفی به چه کسانی می‌رسد؟

برای محاسبه مهریه باید سهم شوهر از مبلغ مهر کسر شده و طبق سهم‌الارث پدر و مادر به آن‌ها پرداخت ‌شود.

اگر در ایام زناشویی دخول انجام نشده باشد، زن و ورثه او مالک نصف مهریه و اگر دخول انجام شده باشد مالک تمام مهریه او هستند. شوهر و فرزندان نیز جزء ورثه هستند و علاوه‌بر والدین زن از مهریه نیز ارث می‌برند.

مطالبه مهریه توسط وراث زوجه

 هرگاه مهریه زن توسط مرد پرداخت نشود، بعد از فوت، مرد به این دلیل که مهریه زن از طلب ممتاز محسوب می‌شود مهریه به زن پرداخت می‌شود.

اگر زنی فوت کند و مهریه‌اش را نگرفته یا به شوهر نبخشیده باشد برنامه به این‌صورت خواهد بود:

 حق مطالبه مهریه همواره برای ذی­نفع آن وجود خواهد داشت، حتی اگر زوجه در قید حیات نباشد. یعنی با فوت زوجه حق مطالبه مهریه مانند هر حق یا مال دیگری به وراث منتقل می‌گردد.

وراث زوجه می‌توانند بعد از فوت وی به قائم‌ مقامی از طرف او مهریه متوفی را از زوج مطالبه کنند و به هیچ دلیلی زوج نمی‌تواند از پرداخت مهریه زوجه متوفی خود به ورثه او به هر بهانه امتناع کند؛ زیرا دین ناشی از مهریه از جمله دیون ممتاز است.

حتی در صورت وجود دیون متعدد زوج، باز هم تادیه مهریه زوجه بر سایر دیون او مقدم است.

 برای رسیدن به این مطالبه وراث زوجه با تنظیم دادخواست مهریه متوفی به نسبت سهم‌الارث خود به طرفیت زوج، حقوق قانونی زوجه متوفی را مطالبه می‌نمایند. ورثه زوجه باید مدارکی مثل گواهی انحصار وراثت و عقدنامه زوجه را نیز به دادگاه تقدیم نمایند.

شرایط گرفتن مهریه زن فوت شده چگونه است؟

اگر زن ورثه‌ای جز شوهر نداشته باشد، تمام اموال به او خواهد رسید. از آن‌جا که با فوت زن کلیه حقوق و مطالباتش به ورثه‌ وی می‌رسد و از جمله حقوق زن مهریه اوست. اگر در زمان حیات او از شوهر نگرفته باشد، این حق به گردن اوست؛ از این رو پدر و مادر زن از مهریه ارث می‌برند.

 برای محاسبه مهریه، سهم شوهر از مبلغ مهریه کسر می‌شود و مطابق سهم‌الارث به پدر و مادر او داده خواهد شد.

پیشنهاد مطالعه : برای آشنایی بیشتر با نکات حقوقی در این زمینه، تفاوت‌ مهریه عندالمطالبه و عندالاستطاعه را بشناسید مطالعه کنید.